مانیسمان

تنوع لوله‌های فولادی، انتخاب محصول مناسب برای کاربردهای مختلف را گاهی دشوار می‌کند. لوله‌ درزدار و لوله اسپیرال به عنوان دو نوع لوله جوشی پرکاربرد در صنایع و تأسیسات، از نظر روش تولید، مواد اولیه و مشخصات فنی با یکدیگر تفاوت دارند. این دو نوع لوله که عمدتاً برای انتقال سیالات و گازها مورد استفاده قرار می‌گیرند، سؤالات متعددی را در ذهن خریداران ایجاد می‌کنند؛ از جمله تفاوت‌های فنی، قیمت و کاربرد هر یک. در این مقاله به بررسی این تفاوت‌ها و پاسخ به سؤالات رایج در مورد لوله‌های درزدار و اسپیرال می‌پردازیم.

لوله‌های فولادی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: لوله‌های بدون درز (مانیسمان) و لوله‌های درزدار (جوشی). لوله‌های بدون درز از یک قطعه فولادی واحد ساخته می‌شوند، در حالی که لوله‌های درزدار از اتصال لبه‌های ورق فولادی به یکدیگر تولید می‌شوند. لوله‌های درزدار خود شامل دو نوع اصلی هستند: لوله درز مستقیم و لوله اسپیرال. لوله‌های جوشی عموماً برای انتقال سیالات کم‌فشار مانند آب، فاضلاب، گاز، هوا، گرمایش و بخار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لوله‌های درزدار، که به لوله‌های جوشی نیز معروفند، از خم کردن ورق‌های فولادی و جوش دادن لبه‌های آن‌ها به یکدیگر ساخته می‌شوند. خط جوش در این لوله‌ها به صورت مستقیم و بدون پیچ است. فرآیند تولید لوله درزدار شامل برش ورق‌های فولادی به ابعاد مورد نظر، خم کردن آن‌ها توسط غلتک‌های مخصوص تا شکل لوله ایجاد شود و در نهایت اتصال دو لبه با استفاده از روش‌های جوشکاری مانند جوشکاری زیرپودری یا قوس الکتریکی است. لوله‌های درزدار در انواع مختلفی مانند لوله گالوانیزه، لوله ترانسفورماتور و لوله داربستی در بازار موجودند.

کاربردهای متنوع از صنعت تا ساختمان

لوله‌های درزدار، به دلیل تنوع در تولید و انطباق با نیازهای مختلف، در صنایع گوناگونی از جمله انتقال سیالات کم‌فشار تا ساخت ماشین‌آلات سنگین، کاربرد دارند. این لوله‌ها در بخش‌های مختلفی از جمله موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند: انتقال آب و سایر سیالات، تأسیسات مکانیکی ساختمان‌ها و مراکز صنعتی، ساخت درب و پنجره و مبلمان، لوله‌کشی تأسیسات خانگی مانند شوفاژ و گاز، صنایع کشتی‌سازی، تونل‌سازی و ساخت داربست، صنایع خودروسازی و تولید ماشین‌آلات کشاورزی، و همچنین ساخت پروفیل‌های سازه فولادی سبک.

مزایا و کاربردها

لوله‌های درزدار یا درز مستقیم، به دلیل ویژگی‌های متعددی از جمله استحکام و مقاومت مناسب، هزینه ساخت پایین، تنوع بالا و قیمت خرید مناسب، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها با استفاده از جوشکاری لبه‌های ورق‌های فولادی تولید می‌شوند و به همین دلیل، هزینه تولید آن‌ها نسبت به لوله‌های بدون درز کمتر است. لوله‌های درزدار در انواع مختلف و با قطرهای گوناگون تولید می‌شوند و می‌توانند در کاربردهای مختلفی از جمله ساخت سازه‌های فلزی، لوله‌کشی آب و فاضلاب، و ساخت قطعات خودرو مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، به دلیل وجود درز جوش در ساختار لوله، مقاومت آن‌ها در برابر فشار و خوردگی نسبت به لوله‌های بدون درز کمتر است و برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت بالا دارند، مناسب نیستند.

استانداردهای ساخت لوله درز مستقیم

لوله‌های درز مستقیم، به عنوان یکی از پرکاربردترین انواع لوله‌های فولادی، در صنایع مختلفی از جمله ساختمان‌سازی، نفت و گاز، و کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تولید این لوله‌ها مطابق با استانداردهای مختلفی انجام می‌شود که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• استاندارد DIN 2440: این استاندارد آلمانی به طور خاص به لوله‌های فولادی درزدار سبک و متوسط می‌پردازد و مشخصات فنی و ابعادی آن‌ها را تعیین می‌کند.
• استاندارد DIN 2394-1: این استاندارد نیز مربوط به لوله‌های فولادی درزدار است، اما دامنه کاربرد آن گسترده‌تر بوده و شامل لوله‌هایی با ضخامت‌های مختلف می‌شود.
• استاندارد BS1387: این استاندارد بریتانیایی مشخصات فنی و ابعادی لوله‌های فولادی گالوانیزه درزدار را تعیین می‌کند.
• استاندارد BS 1139-1: این استاندارد نیز به لوله‌های فولادی درزدار می‌پردازد، اما به طور خاص بر روی لوله‌های مورد استفاده در داربست‌ها و سازه‌های موقت تمرکز دارد.
• استاندارد ASME B36.10: این استاندارد آمریکایی ابعاد و ضخامت لوله‌های فولادی درزدار را تعیین می‌کند.
• استاندارد ASME B36.19: این استاندارد نیز مربوط به لوله‌های فولادی درزدار است، اما به طور خاص به لوله‌های فولادی ضد زنگ می‌پردازد.

لوله‌ی درزدار، مشخصات فنی و ویژگی‌ها

لوله‌های درزدار، که به عنوان لوله‌های جوشی نیز شناخته می‌شوند، از ورق‌های فولادی تولید می‌شوند که پس از شکل‌دهی به صورت استوانه، لبه‌های آنها به یکدیگر جوش داده می‌شوند. نوع جوشکاری مورد استفاده در تولید این لوله‌ها، آن‌ها را به دو دسته اصلی تقسیم می‌کند: لوله‌های جوشی فرکانس بالا (ERW) و لوله‌های جوش تیگ (TIG).

مشخصات فنی لوله درزدار:

• نوع جوش: لوله‌های درزدار بر اساس نوع جوشکاری به دو دسته تقسیم می‌شوند:
• جوش فرکانس بالا (ERW): در این روش، از جریان الکتریکی با فرکانس بالا برای ایجاد حرارت و جوشکاری لبه‌های لوله استفاده می‌شود. این نوع لوله‌ها به دلیل سرعت تولید بالا و هزینه کمتر، در صنایع مختلفی کاربرد دارند.
• جوش تیگ (TIG): در این روش، از یک الکترود تنگستن و گاز محافظ برای جوشکاری لبه‌های لوله استفاده می‌شود. این نوع لوله‌ها کیفیت جوش بالاتری دارند و در کاربردهایی که نیاز به دقت و استحکام بیشتری است، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• ضخامت دیواره: ضخامت دیواره لوله‌های درزدار معمولاً از 1 تا 5 میلی‌متر متغیر است. انتخاب ضخامت مناسب، به کاربرد لوله و فشار کاری مورد نظر بستگی دارد.
• قطر لوله: قطر لوله‌های درزدار می‌تواند از 6 تا 508 میلی‌متر یا بیشتر باشد. انتخاب قطر مناسب، به میزان جریان سیال و نوع کاربرد لوله بستگی دارد.
• جنس: لوله‌های درزدار معمولاً از جنس فولاد کربنی یا فولاد آلیاژی ساخته می‌شوند. جنس لوله با توجه به شرایط محیطی و نوع سیال عبوری انتخاب می‌شود.
• استانداردها: لوله‌های درزدار مطابق با استانداردهای مختلفی مانند ASTM، API و DIN تولید می‌شوند. رعایت این استانداردها، کیفیت و ایمنی لوله‌ها را تضمین می‌کند.

لوله اسپیرال، لوله‌ای مقاوم و کارآمد برای انتقال سیالات

لوله اسپیرال که با نام‌های لوله مارپیچی یا لوله جوش مارپیچی نیز شناخته می‌شود، نوعی لوله فولادی جوشی است که از نورد گرم فولاد کم‌کربن تولید می‌شود. نام این لوله به دلیل نوع زاویه مارپیچ و نحوه جوشکاری آن انتخاب شده است.

ویژگی‌های لوله اسپیرال:

• سطح داخلی صاف: سطح داخلی صاف این لوله باعث کاهش اصطکاک و بهبود جریان سیالات می‌شود. به همین دلیل، لوله اسپیرال گزینه مناسبی برای انتقال مایعات مختلف است.
• انعطاف‌پذیری در تولید: لوله‌های اسپیرال در گریدهای مختلف فولادی و استانداردهای تولید گوناگون قابل تولید هستند. همچنین، امکان افزودن اجزایی مانند کوپلینگ، کفشک شمع و پوشش‌های محافظ داخلی و خارجی به این لوله‌ها وجود دارد.
• مقاومت: استحکام دیواره لوله اسپیرال به نوع جوش مورد استفاده در تولید آن بستگی دارد.

لوله اسپیرال، مزایا، ویژگی‌ها و کاربردها

لوله‌های اسپیرال به دلیل ساختار مارپیچی و جوشکاری خاص خود، از مزایای متعددی برخوردارند که آنها را به گزینه‌ای مناسب برای طیف گسترده‌ای از کاربردها تبدیل کرده است. در زیر به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم:

مقاومت و استحکام بالا: ساختار مارپیچی لوله اسپیرال، مقاومت مکانیکی بالایی در برابر ضربه و فشار به آن می‌بخشد. این ویژگی، لوله اسپیرال را برای استفاده در شرایط سخت و محیط‌های پرفشار مناسب می‌سازد.

انتقال بهینه سیالات: سطح داخلی صاف و یکنواخت لوله‌های اسپیرال، اصطکاک را کاهش داده و انتقال مایعات را بهبود می‌بخشد. این امر باعث افزایش راندمان سیستم لوله‌کشی می‌شود.

انعطاف‌پذیری و شکل‌دهی آسان: لوله‌های اسپیرال از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردارند و به راحتی می‌توان آنها را خم کرد و به اشکال مختلف درآورد. این ویژگی، آنها را برای استفاده در پروژه‌هایی که نیاز به خمکاری لوله دارند، ایده‌آل می‌سازد.

مقاومت در برابر ترک و شکست: ساختار مارپیچی و جوشکاری مناسب، چقرمگی لوله اسپیرال را افزایش داده و از ترک خوردن و شکستگی آن جلوگیری می‌کند.

عدم محدودیت در طول: لوله‌های اسپیرال را می‌توان در طول‌های دلخواه تولید کرد که این امر، آنها را برای پروژه‌های بزرگ و طولانی مناسب می‌سازد.

تنوع در ابعاد و مشخصات: لوله‌های اسپیرال را می‌توان با ابعاد و مشخصات مختلف تولید کرد تا نیازهای خاص هر پروژه را برآورده کنند.

انعطاف‌پذیری در فرآیند ساخت: فرآیند تولید لوله اسپیرال انعطاف‌پذیر است و امکان تولید لوله‌ها با قطرهای مختلف را فراهم می‌کند.

کاهش افت فشار و نشت هوا: لوله‌های اسپیرال در مقایسه با برخی از انواع لوله‌ها، افت فشار و نشت هوای کمتری دارند که این امر باعث افزایش راندمان سیستم لوله‌کشی می‌شود.

علاوه بر مزایای ذکر شده، لوله‌های اسپیرال معمولاً از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه هستند و به راحتی قابل نصب و نگهداری می‌باشند.

مقایسه جامع لوله‌های درزدار (درز مستقیم) و لوله‌ی اسپیرال

لوله‌های درزدار و اسپیرال، هر دو از انواع لوله‌های جوشی هستند که در صنایع مختلفی کاربرد دارند. با این حال، تفاوت‌های اساسی در روش تولید، شکل ظاهری، مشخصات فنی و کاربردها، آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند. در این مقاله به بررسی جامع این تفاوت‌ها می‌پردازیم تا شما بتوانید انتخاب مناسبی برای پروژه خود داشته باشید.

1. شکل ظاهری و خط جوش

• لوله اسپیرال: خط جوش به صورت مارپیچی و چرخشی در طول لوله قرار دارد.
• لوله درز مستقیم: خط جوش به صورت مستقیم و موازی با طول لوله است.

2. روش جوشکاری

• لوله اسپیرال: معمولاً از روش جوشکاری GMAW (جوشکاری قوسی فلزی با گاز) به همراه جوشکاری زیرپودری یا قوس الکتریکی استفاده می‌شود.
• لوله درز مستقیم: معمولاً از جوشکاری زیرپودری یا قوس الکتریکی استفاده می‌شود.

3. روش تولید

• لوله اسپیرال: ورق فولادی به صورت مارپیچ خم شده و لبه‌های آن به یکدیگر جوش داده می‌شوند.
• لوله درز مستقیم: ورق فولادی به صورت استوانه درآمده و لبه‌های آن در امتداد طول لوله به یکدیگر جوش داده می‌شوند.

4. مشخصات فنی و کاربرد

• لوله اسپیرال: به دلیل ساختار مارپیچی، مقاومت بالاتری در برابر فشار و خمش دارد و برای انتقال مایعات و گازها در خطوط لوله طولانی، به ویژه در زیر زمین یا زیر آب، مناسب است.
• لوله درز مستقیم: معمولاً دارای ضخامت دیواره بیشتری است و برای انتقال مایعات با فشار کم و ساخت ماشین‌آلات و سازه‌های فلزی سبک مناسب است.

5. سختی و پیچیدگی فرآیند تولید

• لوله اسپیرال: فرآیند تولید پیچیده‌تر و تخصصی‌تر است.
• لوله درز مستقیم: فرآیند تولید ساده‌تر و رایج‌تر است.

6. قیمت

• لوله اسپیرال: به دلیل فرآیند تولید پیچیده‌تر، هزینه تولید لوله اسپیرال در قطرهای کوچک و متوسط بیشتر است. با این حال، به دلیل استفاده از ورق با ضخامت کمتر، قیمت واحد کیلوگرم لوله اسپیرال معمولاً از لوله درز مستقیم کمتر است.
• لوله درز مستقیم: به دلیل فرآیند تولید ساده‌تر، هزینه تولید کمتری دارد. اما به دلیل استفاده از ورق با ضخامت بیشتر، قیمت واحد کیلوگرم آن بیشتر است.

7. استانداردها

هر دو نوع لوله، بسته به کاربردشان، مطابق با استانداردهای مختلفی مانند API، ASTM و DIN تولید می‌شوند.
برای اطلاع از قیمت انواع لوله با کارشناسان بای آهن تماس بگیرید.